Trong một buổi lễ tang, nghi thức di quan đóng một vai trò vô cùng quan trọng, và cách thực hiện nghi thức này có thể khác nhau tùy theo tôn giáo và văn hóa. Dưới đây là một số thông tin về cách lễ di quan được tiến hành theo từng tôn giáo khác nhau, để bạn có thể nắm rõ hơn.
Nghi thức di quan là gì?
Nghi thức di quan, còn được gọi là lễ động quan, là quá trình chuyển đưa quan tài của người đã qua đời đến nơi an táng cuối cùng, bao gồm cả việc hỏa táng hoặc địa táng. Thường thì nhiệm vụ này được thực hiện bởi một đội ngũ an táng chuyên nghiệp hoặc những người thanh niên làng. Sau khi hoàn thành lễ di quan, người chết sẽ được an táng hoặc hỏa táng tùy theo lựa chọn của gia đình.
Các hoạt động cụ thể trong quá trình nghi thức di quan có thể thay đổi tùy theo tôn giáo của gia đình người mất.
Những điều cần biết về nghi thức di quan theo từng tôn giáo phổ biến
Nghi thức di quan của Phật giáo
Theo lễ di quan trong Phật giáo, trước khi bắt đầu nghi thức di quan, các sư thầy hoặc thầy cúng thường tiến hành đọc kinh và tổ chức lễ Cúng đường (hay còn gọi là lễ Cáo đạo lộ). Trong giai đoạn này, người chịu trách nhiệm tổ chức tang lễ sẽ theo hướng dẫn của các sư thầy về việc sắp xếp đồ cúng và lễ cúng tại nhà hoặc nơi an táng, như nghĩa trang hoặc nơi hỏa táng, để đảm bảo sự chuẩn bị tốt nhất.
Lễ Cúng đường thường được tiếp theo bởi lễ Bái quan. Khi đến lúc di quan, người đứng đầu (chỉ huy, đội trưởng của đội mai táng) sẽ điều khiển nhân viên thực hiện nghi thức di quan. Người phụ tá thường đốt nhang và đèn, sau đó phân phát chúng cho các nhân viên đang quỳ thành hai hàng dọc trước quan tài. Lúc này, người đứng đầu sẽ thắp nhang, thực hiện lễ vái lạy, cột khăn tang, rải gạo muối và đốt giấy tiền vàng mã,…
Sau đó, người đứng đầu sẽ ra lệnh cho các nhân viên cùng quỳ trước linh cữu và thực hiện lễ lạy hai lạy, thể hiện ý nghĩa xin phép được di quan đến nơi an táng. Theo lễ di quan trong Phật giáo, khi di chuyển linh cữu, đầu quan tài gỗ thường phải đi trước, chân sau. Người thân trong gia đình, đặc biệt là con trai, thường chia nhau nhiệm vụ cầm lư hương, hình ảnh, bài vị,… và đi theo các vị sư tiến trước quan tài. Sau quan tài là người thân khác như con gái, cháu, bạn bè, anh chị em,…
Khi linh cữu ra khỏi nhà, người đứng đầu của đội dịch vụ mai táng thường sẽ chỉ đạo nhân viên quay quan tài lại, thực hiện lễ chào nhà lần cuối. Lúc này, quan tài thường được hạ đầu ba lần, sau đó mới được đưa lên xe tang lễ. Nếu người qua đời là người lớn tuổi, đội mai táng có thể đi bộ một đoạn để cho người già trong gia đình có cơ hội tiễn đưa thêm. Đoàn đi bộ thường được dẫn đầu bởi các sư, theo sau là cờ, lộng, bàn có giá treo tấm triệu, bàn vong và con trai, cháu, người thân đích tôn,… Còn con cháu thường mang tang sẽ tiến theo sau xe đưa tang. Ở một số nơi, người cầm tang sẽ che bằng một tấm bạt lớn, được bốn cây chống ở bốn phía và bốn người cầm, được gọi là Phương du.
Nếu gia đình có mời một ban nhạc, ban nhạc thường đi trước quan tài, sau đó là ban kèn. Đoạn đường đi bộ cần được lên lịch sao cho tránh tắc đường và gây cản trở giao thông.
Khi đưa quan tài lên xe tang, các xe chở các nhà sư thường đứng đầu, theo sau là xe chở quan tài, và cuối cùng là các xe chở khách. Gia đình cần xác định trước lộ trình và thông báo cho các tài xế để tránh việc đoàn xe bị lạc đường hoặc bị gián đoạn.
Nghi thức di quan của Công giáo
Nghi thức di quan theo đạo Công giáo thường được chia thành hai phần:
Phần đầu, gia đình và người thân, bạn bè thường tụ tập để cùng đọc kinh và cầu nguyện trước khi bắt đầu quá trình di quan.
Phần hai, sau lễ cầu nguyện, linh cữu của người mất thường được đưa vào nhà thờ để tiến hành lễ cầu nguyện bên trong nhà thờ. Thường thì, người mất sẽ được cha sở của giáo xứ nơi họ đã từng tham dự lễ kết hôn hoặc sinh ra, tiến hành lễ truy điệu. Nếu người qua đời đã từng làm Cha hoặc hiện đang làm Cha, hay các nữ tu sẽ thường mời nhiều Cha đến cùng tiến hành lễ truy điệu. Trong nghi thức di quan của đạo Công giáo, thường không sử dụng các ban nhạc mà thay vào đó, họ thường mời ban kèn tây để thể hiện lễ truy điệu.
Một số lưu ý khi làm nghi thức di quan
- Khi người mất là cha, con trai sẽ nắm gậy tre để thể hiện lòng tôn kính. Nếu người mất là mẹ, con trai sẽ chống gậy vông khi tham gia di quan.
- Trước khi di quan diễn ra, tang chủ cần đặt những tờ bạc dưới đáy ly rượu đầy và đặt chúng trước nóc áo quan để biểu thị sự tưởng nhớ và tôn vinh người quá cố. Điều này cũng có thể coi là sự tri ân đối với các đạo tỳ trong lễ tang khiêng quan tài.
- Sau lễ tang, gia chủ cần giữ lại cặp đèn cầy để sử dụng sau này. Chúng có thể được sử dụng để trị khóc cho trẻ em hoặc để đảm bảo hòa khí trong gia đình sau tang lễ.
- Trên đường đến nơi an táng, tang gia thường rải giấy tiền vàng mã để hối lộ quỷ dữ đi đường và tránh làm phiền người mất. Điều này được xem là một biện pháp bảo vệ và đảm bảo an lành cho tất cả mọi người trong gia đình.
Có thể thấy, nghi thức di quan đóng một vai trò quan trọng trong lễ an táng và cần phải được thực hiện bởi những người có kiến thức và hiểu biết về nghi lễ an táng. Điều này giúp đảm bảo rằng người đã qua đời được tôn trọng và được gửi đến nơi an nghỉ cuối cùng một cách trang nghiêm và thanh thản. Nếu Quý Khách có bất kỳ nhu cầu nào về dịch vụ mai táng trọn gói hay trang bị đất nghĩa trang, xây dựng các mẫu mộ phần chuẩn phong thủy thì đừng ngần ngại liên hệ ngay Phúc An Viên. Chúng tôi luôn đảm bảo mang đến những dịch vụ tốt nhất, làm hài lòng mọi gia đình khách hàng.
